Ilu Polaków chodzi do kościoła? ⛪ 🇵🇱 🙏 Spojler: nie tak dużo jak myślisz

Ostatnie dane ISKK (Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego) jakie mamy dotyczące wskaźnika dominicantes (odsetka uczęszczających na mszę) oraz communicantes (odsetka przyjmujących komunię) to te za 2018 rok (z Annuarium Statisticum Ecclesiae in Polonia AD 2020). Wynoszą one odpowiednio 38,2% oraz 17,3%.

Czy to oznacza, że 38,2% Polaków chodzi do kościoła co niedzielę?

NIE.

W dużym skrócie wygląda to tak, że ISKK wybiera sobie jedną "zwykłą" niedzielę (gdy nie ma jakiegoś święta, długiego weekendu etc.) i w tę niedzielę zlicza wiernych (w roku 2020 nie przeprowadzono w ogóle badania). Potem bierze TYLKO ochrzczonych i odejmuje od nich 18% - grupę niezobowiązanych do uczestnictwa jak np. dzieci czy osoby ciężko chore i z tego wylicza odsetek.

Problemów z tym badaniem jest bez liku. Mierzy tylko jedną niedzielę w roku, księża mogą nawoływać o szczególnie liczne stawienie się tego dnia, odliczano euroemigrantów (zameldowani w parafii, ale pracujący za granicą), wyniki są podzielone na diecezje, a nie według podziału administracyjnego państwa, więc trudno porównać dane z innymi wskaźnikami, te 18% niezobowiązanych jest zupełnie arbitralne, nie mogę znaleźć dokładnie rozpisanej metodologii, zmieniała się ona parę razy (np. zmieniono badaną niedzielę z października na listopad, co ze względu na lepszą pogodę zdecydowanie mogło zaburzyć wynik) itd. itp.

Mając to wszystko na uwadze, jest to jednak najlepszy wskaźnik poziomu religijności jaki mamy. Jest w Polsce wielu katolików kulturowych, którzy chrzczą dzieci, biorą ślub w kościele i chowają bliskich pod krzyżem, ale oprócz tego niewiele łączy ich z Kościołem (np. takie podstawowe dogmaty jak istnienie Piekła nie są podzielane przez wielu wiernych - tylko 56% Polaków wierzy w wieczne potępienie, choć Katolików jest 86%). Dlatego wskaźnik dominicantes badany przez ISKK pokazuje nam tych "prawdziwych" czy może raczej "zagorzałych" katolików.

Przekształćmy więc trochę pytanie, żeby było uczciwiej: ilu Polaków poszło do kościoła w dniu badania?

Polaków jest 38 386 000 (czerwiec 2019). Najpierw weźmy katolików, według GUS, na którym opiera się ISKK to jest 32 966 666 (zsumowałem rzymskich, greckich, ormiańskich i neounickich katolików według rocznika statystycznego GUS - niestety ISKK nie podaje w swoim roczniku, skąd mają swoją liczbę wiernych).

To już jest 86% Polaków. Z tego trzeba wyjąć 82% zobowiązanych do uczestnictwa. Zostaje 27 032 666, czyli zostaje 70% Polaków.

Z tego do kościoła w dniu badania poszło 38,2%. Czyli 10 326 478.

Co daje 27% Polaków.

Jest to średnia na całą Polskę. W diecezji tarnowskiej było 71,3% dominicantes. A w szczecińsko-kamieńskiej 24,1%, czyli około 17% populacji.

Z drugiej strony rośnie tzw. wskaźnik participantes, czyli wiernych skupionych w organizacjach parafialnych etc. Wynosi obecnie 8,1%.

Myślę, że obserwowane trendy (w tym np. dane o religijności młodych, które pokazują wyraźny odwrót od wiary) doprowadzą za kilkanaście lat do tego, że rdzeń Kościoła w Polsce to będzie ok. 10% Polaków mocno zaangażowanych, 50% pozostanie kulturowych katolików, a reszta zupełnie zerwie z kościołem.

Źródło:

• Annuarium Statisticum Ecclesiae in Polonia AD 2020