Jak muzułmanie poszczą w ramadanie w trakcie dnia polarnego?
Prezydent Egiptu Husni Mubarak i premier Izraela Binjamin Netanjahu w trakcie Ramadanu sprawdzają na zegarkach czy już jest oficjalnie po zachodzie (w czasie negocjacji w sprawie Bliskiego Wschodu), Pete Souza, Biały Dom, 2010
Główna zasada ramadanu jest prosta - nie można nic jeść ani pić od świtu do zmierzchu.
Choć nigdy nie było to łatwe (szczególnie wymagający jest zakaz picia dla żyjących w ciepłym klimacie wyznawców Allaha) to era globalizacji przyniosła nowe wyzwania.
Pierwsze wyzwanie jest związane z tym, że kalendarz muzułmański to kalendarz księżycowy, więc ramadan się przesuwa. A im większa szerokość geograficzna, tym większe różnice w długości dnia i nocy (przy równiku to zawsze godzinowo 12 na 12, w Mekce to maksymalnie ok. 10,5 w zimę i 13,5 w lato).
W 2019 ramadan zaczął się 6 maja i kończy 4 czerwca, ale w 2020 zacznie się już 24 kwietnia a zakończy 23 maja. I tak dalej, i tak dalej. W 2030 ramadan będzie już przez niemal cały styczeń (06.01.2030-04.02.2030) i drugi raz w grudniu (od 26.12.2030 do 24.01.2031).
Więc choć dziś w Mekce ten ostatni dzień ramadanu od świtu do zmierzchu będzie trwał 13 godzin i 22 minuty, to już w Warszawie będzie się ciągnął aż 16 godzin i 32 minuty. Oczywiście za parę lat gdy ramadan wypadnie w zimę, warszawscy muzułmanie będą mieli z kolei łatwiej, niż ich bracia ze stolicy islamu. Szóstego stycznia 2030 roku dzień w Mekce będzie trwał 10 godzin i 53 minuty, ale w Warszawie już tylko 7 godzin i 56 minut.
Skromny meczet w piwnicy w Tromsø w Norwegii, najdalej wysunięty na północy, Osopolar, 2008, CC BY-SA, Wikimedia
Ramadan za kołem podbiegunowym
Oczywiście jeszcze większe różnice są dalej na północ. I tu dochodzimy do drugiego wyzwania - bo przecież w pewnym momencie, gdy przekroczymy koło podbiegunowe, dzień polarny mógłby trwać przez cały ramadan (a w zimę noc polarna jak wypada w 2030).
Czy muzułmanie żyjący np. w Tromsø w Norwegii w tamtejszym ośrodku dla uchodźców umarli z głodu, gdy kilka lat temu ramadan wypadł w dzień polarny?
Oczywiście nie. Specjalna fatwa (opinia religijna) określiła, że mają trzy sposoby. Mogli posługiwać się czasem wschodów i zachodów:
- miasta gdzie one występują, a które jest najbliższej miejsca zamieszkania
- swojego miasta według ostatniego dnia, gdy jeszcze był wschód i zachód
- w Mekce
Najczęściej wybierano tę ostatnią formę - ze względu na wygodę i symbolikę.
Meczet w Norylsku w Rosji, najdalej obok norweskiego wysunięty na północ, INSAR, 2009, CC BY-SA, Wikimedia