Czy bóg może być brzydki? Sylen i Hefajstos
Pijany Sylen, Peter Paul Rubens, między 1616 a 1617 | Sylen z bebzunem w muzeum Delos, Zde, CC BY-SA, Wikimedia | Kali depcze Śiwę, Raja Ravi Varma , przed 1906 | Priap okradający Merkurego (Hermesa, boga złodziei), fresk z Pompejów między 89 rokiem p.n.e. a 79 n.e.
Boskie istoty najczęściej są piękne. Wiadomo, zazwyczaj w mitologiach jesteśmy stwarzani na ich obraz, więc muszą być jak my, tylko lepsi.
Przynajmniej w przypadku w pełni antropomorficznych bóstw - trudniej rozpatrywać piękno u Trytona z ogonem ryby, Anubisa z głową szakala czy niebieskiej Kali z wieloma rękami i ostrymi zębami. Nie wiem jak myśleć w kategoriach piękna o Priapie posiadającym często metrowego penisa...
Klasyczne, ludzkie piękno to pojęcie płynne, ale najczęściej oznacza młody wygląd i ogólne zdrowie. W czasach sprzed nowoczesnej medycyny ludzie żyli krótko, a choroby i wypadki odznaczały na nich swoje piętno. Na przykład polio wykrzywiało nogi ludzi od tysięcy lat, co możemy przypuszczać m.in. na podstawie egipskiej steli z okresu 18 dynastii (1403–1365 p.n.e.).
Greccy brzydale - Hefajstos i Sylen
Bliska ludziom mitologia grecka miała oprócz klasycznych pięknisiów także zwykłych "brzydali". Jednym z nich jest Hefajstos (stgr. Ἥφαιστος Hephaistos, łac. Vulcanus, Wulkan), bóg kowali, który z kolei paradoksalnie miał za żonę najpiękniejszą boginię Afrodytę (nota bene zdradzającą go na lewo i prawo).
Hefajstos był kulawy (po tym, gdy Zeus zrzucił go z Olimpu) i miał brzydką skórę. Uważa się, że te objawy mogły być przedstawieniem choroby, która często dotyczyła dawnych kowali - zatrucia arszenikiem. Dodawano go do miedzi, żeby ulepszyć stop. Takie zatrucie objawiać się mogło rakiem skóry i neuropatią mogącą powodować... kulenie.
Innym brzydkim bogiem jest Sylen (gr. Σειληνός Seilēnós, łac. Silenus). Temu nauczycielowi młodego Dionizosa, daleko do takich pięknych bogów jak Apollo. Sylen był przedstawiany jako starzec z brzuchem, często pijany w trzy dupy, aż inni satyrowie musieli go nosić.
PS Jeśli podobał ci się ten artykuł, chętnie na pewno przeczytasz także o dzieciobójcy Kronosie.