Biblijny facepalm? 🤦‍♂️ Klątwa Chama i chamy

Księga z której pochodzi ta ilustracja (pod artykułem cały obrazek) to średniowieczny komiks - Biblia obrazkowa, która na każdej stronie ma trzy rysunki z krótkimi opisami różnych historii, głównie z Nowego Testamentu.

Ale są tam też fragmenty ze starego, jak ten o Chamie. To ilustracja do fragmentu Rdz 9, 18-29:

❝ 18 Synami Noego, którzy wyszli z arki, byli Sem, Cham i Jafet. Cham był ojcem Kanaana. 19 Ci trzej byli synami Noego i od nich to zaludniła się cała ziemia.

20 Noe był rolnikiem i on to pierwszy zasadził winnicę. 21 Gdy potem napił się wina, odurzył się [nim] i leżał nagi w swym namiocie. 22 Cham, ojciec Kanaana, ujrzawszy nagość swego ojca, powiedział o tym dwu swym braciom, którzy byli poza namiotem. 23 Wtedy Sem i Jafet wzięli płaszcz i trzymając go na ramionach weszli tyłem do namiotu i przykryli nagość swego ojca; twarzy zaś swych nie odwracali, aby nie widzieć nagości swego ojca.

24 Kiedy Noe obudził się po odurzeniu winem i dowiedział się, co uczynił mu jego młodszy syn, 25 rzekł: «Niech będzie przeklęty Kanaan! Niech będzie najniższym sługą swych braci!» 26 A potem dodał: «Niech będzie błogosławiony Pan, Bóg Sema! Niech Kanaan będzie sługą Sema! 27 Niech Bóg da i Jafetowi dużą przestrzeń i niech on zamieszka w namiotach Sema, a Kanaan niech będzie mu sługą». 28 Noe żył po potopie trzysta pięćdziesiąt lat. 29 I umarł Noe w wieku lat dziewięciuset pięćdziesięciu. ❞

(fragment z Biblii Tysiąclecia)

Czyli raczej nie jest to facepalm, a po prostu Sem i Jafet ukrywają swój wzrok. A na czym dokładnie polegała przewina Chama? Nie wiemy na pewno. Możliwe, że to spłynęlo z babilońskiego prawa, w którym po prostu spojrzenie na czyjeś genitalia było karane - i nie było znaczenia, czy przypadkiem. W Księdze kapłańskiej mamy fragment (Kpł 18, 6), który opisuje zakaz "odsłaniania nagości" m.in. rodziców. Druga możliwość jest taka, że mamy tu niedopowiedzenie. Mamy to trochę pokazane na tym rysunku - Cham nie tylko spojrzał, ale jego przewiną było zwrócenie na to uwagi i zaproszenie braci (może żeby się razem pośmiać). A może zrobił coś jeszcze...

Pierwsza w historii (przynajmniej według Biblii) libacja alkoholowa zakończyła się więc wygnaniem i naznaczeniem syna Chama - Kanaana. Miało to tłumaczyć dlaczego Kanaanejczycy są podwładnymi Izraelitów. Jak się później okazało, ta opowieść posłużyła też do tłumaczenia niewolnictwa... Zarówno u Arabów jak i później kolonizatorów europejskich. Cham poprzez ludową etymologię nabrał ciemnej barwy (podobne słowo oznacza "ciemny" albo "brązowy"), choć nigdzie tak w tej historii nie jest opisany.

Dlatego ciemnoskórzy byli traktowani jako dzieci Chama - słudzy z urodzenia dla białych (którzy przecież nie byli Izraelitami, ale o tym już zapomnieli 🤦‍♂️). "Klątwa Chama". No a u nas szlachta chamami nazywała chłopów - nie na darmo "wiejska opalenizna" ludzi pracujących w polu była tak unikana.

PS Jeśli spodobał ci sie ten artykuł, na pewno chętnie przeczytasz też o przygodach biblijnej Tamar z Onanem i o tym jak udawała prostytutkę.